|
|
|
W 1613 roku ukończono budowę murowanego kościoła p.w. św. Andrzeja Apostoła, którego fundatorem był Mikołaj Kochcicki starosta księstwa nyskiego, syn właściciela Lublińca. Kościół był w następnych latach rozbudowywany i odnawiany.
W 1647 roku dobudowano dwie drewniane wieże. W 1717 roku kościół otrzymał dzwon odlany przez Krzysztofa Ferarri w Sławięcicach, a ufundowany przez Krzysztofa i Elżbietę Tonis. W XVIII wieku kościół był przebudowany. Gdy w 1777 roku silny wiatr spowodował pęknięcie murów to założono silną kotwę, którą usunięto dopiero w 1933 roku podczas rozbudowy kościoła. W 1864 roku drewniane wieże zastąpiono murowanymi neogotyckimi wieżami, które istnieją do dnia dzisiejszego 1.
Za proboszczostwa ks. Maksymiliana Gerlicha kościół przeszedł generalną renowację i rozbudowę. W 1926 roku od strony południowej wzniesiono przybudówkę. Mieści ona zakrystię i salę parafialną. W 1926 roku firma Grittner z Wrocławia dostarczyła dwa nowe dzwony. Kościół otrzymał w 1930 roku nowy zegar. W tym samym roku odnowiono gruntownie organy. W 1933 roku nastąpiło przedłużenie prezbiterium o jedno przęsło w kierunku wschodnim. W ten sposób powiększyła się świątynia o 140 m2, ale zachowano jej dawny styl.
Po mistrzowsku odrestaurowano również wnętrza kościoła. Bardzo stylowo wykonał polichromię i odnowił wszystkie ołtarze oraz figury, miejscowy mistrz Juliusz Chlebik.
Główny ołtarz został przesunięty do nowej części prezbiterium. Wiele części ołtarza, a szczególnie korona wykonana została według dawnych wzorów, przez mistrza stolarki artystycznej, Edwarda Rollika z Ujazdu.
Płytę ołtarza wykonano z granitu, a okładziny z polerowanego marmuru. Nawę kościoła ozdobiono ceramiką. W celu ochrony murów przed wilgocią, drenowano kościół wokół wewnętrznych murów i położono kamienny chodnik. Koszta rozbudowy i restauracji kościoła wyniosły 40 tys. marek niemieckich.
Po wojnie kościół został odnowiony w 1955 roku dzięki staraniom ks. proboszcza Alojzego Kasprusza.
Proboszcza ks. Werner Szygula wielokrotnie przeprowadzał remonty kościoła. W 1970 roku wykonano remont dachu, wymieniono pokrycie dachu i blachę na wieżach. W 1979 roku kościół otrzymał nowy tynk. W 1982 roku zmieniono wystrój prezbiterium, m.in. usunięto barierkę przed ołtarzem. W 1996 roku kościół otrzymał nową posadzkę. W latach 1997 do 1998 dokonano konserwacji znajdujących się na zewnątrz kościoła figur św. Józefa z dzieciątkiem i św. Jana Nepomucena 2.
Kościół p.w. św. Andrzeja Apostoła (foto. 2) wybudowany został w stylu barokowym. Kościół jest orientowany, to znaczy, że oś kościoła (kruchta, nawa, prezbiterium) leży na kierunku zachód-wschód. Budynek jest murowany, z zewnątrz otynkowany.
Wydłużone (w 1933 roku) prezbiterium (część kościoła, w której znajduje się wielki ołtarz) zamknięte jest prostą ścianą. Przy prezbiterium od strony północnej znajduje się dawna zakrystia (pomieszczenie gdzie w kościele przechowuje się szaty i naczynia liturgiczne i gdzie kapłan przygotowuje się do mszy) z lożą kolatorską (loża przeznaczona dla fundatora i jego gości). Loża kolatorska otwarta jest do wnętrza dwiema arkadami (łuk wspierający się na dwóch kolumnach lub filarach) zamkniętymi półkoliście. Od południowej strony prezbiterium umieszczona jest nowa zakrystia dobudowana w 1926 roku.
W kościele znajduje się równej szerokości nawa (część wnętrza kościoła zawarta między prezbiterium a kruchtą) z dwiema kwadratowymi kaplicami o charakterze transeptu (nawa poprzeczna, przecinająca pod kątem prostym nawę główną kościoła zbudowanego na planie krzyża) umiejscowionymi przy pierwszym przęśle od strony wschodniej. Przy północnym ramieniu transeptu ulokowana jest nowsza kruchta (przedsionek kościoła). Od strony zachodniej znajdują się dwie kwadratowe, neogotyckie wieże, pomiędzy którymi mieści się kruchta.
W prezbiterium, nawie, loży kolatorskieji i zachodniej kruchcie jest sklepienie kolebkowo-krzyżowe. W prezbiterium sklepienie rozdzielone jest gurtami (łuk przyporowy wsparty na dwóch podporach, podtrzymujący i wzmacniający sklepienie budowli). W dawnej zakrystii jest sklepienie kolebkowe (ma kształt połowy walca przeciętego w osi poziomej) z lunetami (odcinek sklepienia zwykle poprzeczny w stosunku do osi budynku, mieszczący otwór okienny).
Ściany prezbiterium i nawy rozczłonkowane są lizenami ( pionowy płaski pas muru wzmacniający konstrukcje a zarazem mający charakter dekoracyjny) z odcinkami gzymsu (poziomo biegnący profilowany występ ściany, zwieńczenie lizeny). W ramionach transeptu znajdują się ścięte narożniki o charakterze filarów przyściennych.
Murowany chór muzyczny jest wsparty na trzech arkadach filarowych. Występują one trójbocznie. Chór jest przedłużony nowszą częścią drewnianą. W podniebiu nad chórem znajduje się sklepienie kolebkowo-krzyżowe.
Prezbiterium jest opięte na zewnątrz skarpami (filar przyścienny, podpierający mury budowli z zewnątrz; przypora) dwuuskokowymi. Okna są zamykane segmentowo (nie w całości lecz pojedyncze elementy) i półkoliście. Elewacja strony zachodniej jest dwuwieżowa, trójosiowa, z trójkątnym szczytem nad częścią środkową i dwiema neogotyckimi wieżami po bokach.
Kościół posiada siodłowe dachy, nad transeptem trójspadowe. Dach prezbiterium przechodzi na dawną zakrystię i lożę kolatorską. Dachy wykonane są z łupku i eternitu 3.
Klasycystyczny ołtarz główny (foto. 3) wykonany został w latach 1826-1833 przez Bernarda Kutzera i malarza Karola Steckela z Głogówka.
Ołtarz jest wolnostojący, zbudowany na rzucie owalnym, z sześcioma kolumnami dźwigającymi belkowanie i zwieńczenie w kształcie korony wspartej na wolutach (motyw dekoracyjny w kształcie zwoju lub spirali). Charakterystyczna jest występująca w ołtarzu forma kolistej, przerywanej kolumnady. W ołtarzu umieszczone są rzeźby świętych Andrzeja, Piotra i Pawła oraz w zwieńczeniu aniołów adorujących Serce Jezusa. Tabernakulum (szafka na środku ołtarza, w której przechowuje się puszkę z komunikantami) jest współczesne, znajdują się na nim symbol IHS i rzeźby dwóch aniołów.
Balustrada przed ołtarzem z bogato zdobionymi tralkami (element pionowy w kształcie kolumienki lub słupka, podtrzymujący w układzie szeregowym parapet balustrady) pochodząca z 1729 roku obecnie jest umieszczona w magazynie kościelnym.
W kościele znajdują się cztery ołtarze boczne. Dwa z nich znajdują się przy wschodniej ścianie transeptu. Są to ołtarze rokokowe, pochodzące z 1759 roku.
W ołtarzu lewym poświęconym Matce Boskiej (foto. 4) znajdują się rzeźby świętych Wincentego a Paulo i Bernarda. W zwieńczeniu ołtarza umieszczone są rzeźby świętych Klary, Izydora i Michała Archanioła. W ołtarzu znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem (foto. 5) . Obraz ten namalowany na desce powstał na przełomie XVI i XVII wieku pochodzi prawie na pewno z Włoch 4.
W ołtarzu prawym poświęconym Męce Pańskiej (foto. 6) umieszczona jest centralnie rzeźba Chrystusa Frasobliwego (foto. 7) 5. Ponad nią jest Bóg Ojciec i Duch Święty, a po bokach dwa adorujące anioły.
Pozostałe dwa ołtarze znajdujące się w transepcie są klasycystyczne i pochodzą z pierwszej połowy XIX wieku.
W ramieniu północnym mieści się ołtarz poświęcony św. Józefowi (foto. 8) z rzeźbami świętych Joachima i Anny.
W ramieniu północnym znajduje się ołtarz poświęcony św. Marii Magdalenie (foto. 9) z rzeźbami świętych Urbana i Mikołaja. Umieszczony jest w tym ołtarzu namalowany w 1833 roku przez Bernarda Kutzera obraz św. Marii Magdaleny (foto. 10).
W kościele znajduje się wykonana w stylu klasycystycznym w 1826 roku przez Bernarda Kutzera ambona (foto. 12) i odpowiadająca jej kompozycyjnie nadbudowa chrzcielnicy (foto. 13). Na parapecie ambony umieszczone są płaskorzeźby czterech ewangelistów. W nadbudowie chrzcielnicy umieszczona jest rzeźbiona grupa Chrztu w Jordanie. Nadbudowa chrzcielnicy zwieńczona jest baldachimem. Sama chrzcielnica pochodząca z XVIII wieku jest marmurowa i posiada drewnianą pokrywę 6.
W kościele znajdują się dwie kropielnice. Wykonane są z kamienia i pochodzą z XVIII wieku. Jedna z nich została wykonana w 1708 roku (foto. 11).
Stacje Drogi Krzyżowej pochodzą z 1881 roku. Wykonane zostały przez malarza Franciszka Ksawerego Breitkopfa. Zostały one odrestaurowane w 1932 roku.
W kościele znajdują się trzy drewniane, klasycystyczne konfesjonały (foto. 14) wykonane w 1839 roku przez rzemieślnika z Ujazdu Józefa Dachnowskiego.
Matka Boska z Dzieciątkiem pomiędzy świętymi Barbarą i Dorotą (foto. 15). Obraz jest najprawdopodobniej środkiem dawnego renesansowego tryptyku. Namalowany jest na desce i pochodzi z drugiej połowy XVI wieku. W 1937 roku został odnowiony. Obecnie znajduje się w Muzeum Diecezjalnym w Opolu.
Ukrzyżowanie z Matką Boską oraz świętym Janem Ewangelistą i Marią Magdaleną. Obraz pochodzi z XVIII wieku.
Matka Boska z Dzieciątkiem. Obraz datowany na przełom XVIII i XIX wieku.
Ukrzyżowanie. Obraz namalowany w pierwszej połowie XIX wieku.
Zmartwychwstanie. Podobnie jak poprzedni, obraz ten powstał w pierwszej połowie XIX wieku.
W kościele znajduje się barokowy krucyfiks pochodzący z przełomu XVIII i XIX wieku (foto. 16).
Bardzo ciekawa jest rzeźba barokowa a z XVIII wieku przedstawiająca Chrystusa Zmartwychwstałego (foto. 17).
Na zewnątrz kościoła, we wschodniej ścianie prezbiterium są wmurowane dwie renesansowe płyty nagrobne dwóch niewiast (foto. 20)(foto. 21). Płyty te pochodzące z początku XVII wieku są kamienne z płaskorzeźbionymi postaciami oraz zatartymi herbami i inskrypcjami.
W posadzce kościoła w południowym ramieniu transeptu umieszczona jest płyta nagrobna z postacią dziecka (foto. 22) pochodząca z początku XVII wieku.
W dzwonnicy znajduje się dzwon odlany w 1717 roku przez Krzysztofa Ferarri ze Sławięcic.
W obu bocznych ścianach prezbiterium, niedaleko ołtarza głównego, umieszczono po jednej tarczy herbowej wykonanej z mosiądzu (foto. 23)(foto. 24).
Kamienna, rokokowa figura z 1749 roku. Na postumencie wolutowym z kartuszami (dekoracyjne obramienie) herbowymi i inskrypcją (napis wyryty na materiale twardym) zawierającą chronostych (utwór wierszowany, w którym wyróżnione litery składają się na przedstawioną rzymskimi cyframi datę) znajduje się posąg św. Józefa z Dzieciątkiem w otoczeniu aniołów (foto. 18). Została ona odrestaurowana w 1998 roku.
Druga figura pochodząca z XVIII wieku przedstawia posąg św. Jana Nepomucena (foto. 19) na postumencie o ściętych narożnikach z wydatnym cokołem i gzymsem. W 1997 i 1998 roku przeprowadzono jej konserwację 7.
|
|
|